คิวต่อไปของไทย : อนุสัญญาว่าด้วยระเบิดพวง (CCM)

อนุสัญญาว่าด้วยระเบิดพวง (Convention on Cluster Munitions : CCM) เป็นอนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยการห้ามใช้ ผลิต สะสม และโอนระเบิดพวงโดยสิ้นเชิง อนุสัญญาฯ นี้ เปิดให้ลงนามที่กรุงออสโล ประเทศนอร์เวย์ เมื่อวันที่ 3 ธ.ค.2551 ปัจจุบันมีประเทศต่างๆ เข้าร่วมลงนามแล้วจำนวน 118 ประเทศ และส่งมอบสัตยาบันสารเป็นรัฐภาคีแล้ว จำนวน 98 ประเทศ  สำหรับประเทศไทย ยังไม่มีการดำเนินการใดใด

ระเบิดพวงคืออะไร
อธิบายง่ายๆ ระเบิดพวง เป็นระเบิดขนาดใหญ่ซึ่งทิ้งมาจากเครื่องบิน หรืออาจยิงจากภาคพื้นดินด้วยปืนใหญ่ รถถัง หรือเครื่องยิงจรวดต่างๆ เมื่อยิงไปแล้วสามารถปล่อยลูกระเบิดขนาดเล็กกว่าออกมาหลายสิบหลายร้อยลูก ซึ่งหากปล่อยมาจากอากาศจะเรียกว่า bomb-lets (ระเบิดลูกย่อย) หากปล่อยมาจากกระสุนปืนใหญ่หรือจรวดจากภาคพื้นดิน มักเรียกว่า grenades (ลูกระเบิด) 

ปัญหาระเบิดพวง
ประเทศต่างๆ ที่เข้าร่วมลงนามกันในอนุสัญญานี้ ก็เพราะเจ้าระเบิดพวงนี้ มันไม่สามารถแยกแยะระหว่างเป้าหมายทางทหารกับเป้าหมายพลเรือนได้ ฉะนั้นผลกระทบด้านมนุษยธรรมจึงสูงมาก โดยเฉพาะหากเจ้าระเบิดพวงเหล่านี้ถูกนำไปใช้ในพื้นที่หรือใกล้กับพื้นที่ที่มีประชากรอยู่มาก นอกจากนั้นหากเจ้าลูกระเบิดย่อยต่างๆ เกิดด้านและไม่ทำงาน ตกอยู่ตามพื้นดินก็จะกลายเป็นทุ่นระเบิดสังหารบุคคล (AP) ดีๆ นี่เอง
#ระเบิดพวงจึงถูกจัดไว้ว่าเป็นระเบิดที่อำมหิต

     
37-19-35-86
จากเอกสาร "ระเบิดพวงคืออะไร" ซึ่งจัดทำโดย Norwegian People's Aid Thailand เมื่อ พ.ศ.2556 ระบุว่า มีประเทศต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับระเบิดพวง ดังนี้

• 37 ประเทศได้รับผลกระทบจากระเบิดพวงที่ใช้ในช่วงที่มีข้อพิพาทด้วยอาวุธ ซึ่งประเทศที่อยู่ใน ASEAN ได้แก่ กัมพูชา ลาว และไทย 
• 19 ประเทศที่เคยใช้ระเบิดพวง  ซึ่งประเทศที่อยู่ใน ASEAN ได้แก่ ไทย 
• 35 ประเทศที่เคยผลิตหรือยังคงผลิตระเบิดพวง ซึ่งประเทศที่อยู่ใน ASEAN ได้แก่ สิงค์โปร์
• 86 ประเทศที่มีระเบิดพวงสะสมอยู่ ซึ่งประเทศที่อยู่ใน ASEAN ได้แก่ สิงค์โปร์ และไทย

สรุปได้ว่า ประเทศไทยเป็นทั้งประเทศที่ได้รับผลกระทบ ประเทศที่เคยใช้ และประเทศที่มีระเบิดพวงสะสมอยู่ ลาวและกัมพูชา เป็นเพียงประเทศที่ได้รับผลกระทบแต่เพียงอย่างเดียว ส่วนสิงคโปร์ เป็นประเทศที่เคยผลิตและยังมีระเบิดพวงสะสมอยู่ 

#งานนี้ ประเทศไทยเรา เป็นจำเลยของโลกเต็มๆ
#ประเทศไทยเป็นประเทศเดียวใน ASEAN ที่เคยใช้ระเบิดพวง

ประเทศใน ASEAN ต่อท่าทีของอนุสัญญาว่าด้วยระเบิดพวง

*ประเทศที่เข้าร่วมเป็นรัฐภาคีแล้ว ได้แก่ ลาว
*ประเทศที่เข้าร่วมลงนามแล้วแต่ยังไม่ให้สัตยาบัน ได้แก่ อินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์
*ประเทศที่ยังไม่ได่ดำเนินการใดๆ ได้แก่ บรูไน กัมพูชา มาเลเซีย เมียนมา สิงคโปร์ เวียดนาม และไทย

คิวต่อไปของประเทศไทย

เมื่อกลางเดือน พ.ย.2558 ผมได้มีโอกาสประชุมร่วมกับกรมองค์การระหว่างประเทศเรื่องอนุสัญญาห้ามทุ่นระเบิดสังหารบุคคล เผอิญมีการพูดคุยตอนหนึ่งเรื่องการเข้าร่วม CCM ของประเทศไทยด้วย เห็นว่าประเทศไทยคงหลีกเหลี่ยงไม่ได้แน่ เพราะถูกเวทีประชาคมโลกกดดันเสมอเวลามีการประชุมเรื่องนี้ เพราะประเทศไทยมีประวัติเคยใช้ระเบิดพวง และมีสะสมอยู่ 

สอบถามความเดิมจากผู้รู้ว่า "ทำไม? ประเทศไทยไม่เข้าร่วม CCM" ก็มีแต่คำตอบเดิมๆ ว่า "มันเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ห้ามพูดถึง" แต่ก็ไม่เคยอธิบายรายละเอียดให้ฟัง ว่าละเอียดอ่อนอย่างไร

ในโอกาสที่จะเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) ในสิ้นปีนี้ ตามความเห็นส่วนตัวแล้ว ประเทศไทยควรแสดงถึงความต้องการสันติภาพในภูมิภาคอาเซียนและในโลกด้วยความจริงใจ ด้วยการเข้าร่วมอนุสัญญาว่าด้วยระเบิดพวง (CCM)  เพราะประเทศไทยเป็นประเทศเดียวในภูมิภาค ASEAN ที่ถูกบันทึกไว้ว่าเคยใช้ และยังมีสะสมอยู่ ส่วนท่าทีของสิงค์โปร์ที่ทั้งผลิตระเบิดพวงและมีสะสมอยู่ ก็แล้วแต่เขา 

การทำเยี่ยงนี้ ประเทศไทยจะได้การยอมรับนับถือทั้งจากประเทศในสมาชิก ASEAN และประชาคมโลก อย่าให้สถานการณ์ต้องบีบบังคับให้ประเทศไทยต้องเข้าร่วม CCM ด้วยความจำใจ

***********************
ชาติชาย คเชนชล : 25 พ.ย.2558

เอกสารอ้างอิง
Norwegian People's Aid (NPA). (2556). ระเบิดพวงคืออะไร.  กรุงเทพฯ : NPA Thailand.